Spandex là vải gì? Phân loại và đặc tính của vải spandex

Vải Spandex là một loại vải được sử dụng nhiều trong sản xuất các loại quần áo thời trang. Hãy cùng AVASport tìm hiểu vải spandex là vải gì và phân loại đặc tính của chúng nhé!

1 Vải Spandex là gì?

Vải Spandex hay còn có tên gọi khác là Elastane, Lycra,… trong đó élasthanne (Pháp), Elastan (Đức), elastano (Tây Ban Nha), elastam (Ý) và elastaan (Hà Lan). Loại vải này nhẹ, mềm, mịn, dẻo dai có khả năng co rút giống với cao su. Do đó, khi dùng vải Spandex để may bất kỳ loại quần áo nào, nó sẽ mang lại sự vừa vặn và thoải mái nhất cũng như ngăn ngừa tình trạng quần áo bị giãn ra.

Với tên gọi Lycra thì được sự dụng ở các nước như Anh, Brazil, Argentina, Úc, New Zealand và Israel, Ireland, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha.

Hiện nay, vải Spandex được sản xuất ở nhiều nơi trên thế giới điển hình là DuPont với nhiều nhà máy trên thế giới và có trụ sở tại Hoa Kỳ. Ngày nay vì chi phí lao động và nhiều yếu tố khác mà các nhà sản xuất vải Spandex tập trung chủ yếu tại khu vực Trung Quốc. 

Vải Spandex hay còn có tên gọi khác là Elastane, Lycra

2 Nguồn gốc của vải Spandex

Vào năm 1958 nhà hóa học Joseph Shivers phát minh ra một chất có tên gọi là polyether-polyurea tại phòng thí nghiệm Benger của DuPont ở Waynesboro, Virginia, Hoa Kỳ.

Trong Thế chiến thứ II nhu cầu sử dụng cao su để sản xuất các thiết bị chiến tranh ngày càng tăng nhưng giá thành cao su lại quá cao, thôi thúc mọi người tìm ra một chất liệu mới thay thế tại thời điểm đó.

Đến những năm 1930, DuPont bắt đầu quan tâm đến việc phát triển một loại sợi đàn hồi tổng hợp. Vào năm 1950, nhà hóa học Joseph C. Shivers sử dụng chất trung gian tạo ra một loại sợi co giãn có thể chịu được nhiệt độ cao và hoàn thiện loại sợi này vào năm 1958 tại phòng thí nghiệm của DuPont. 

3 Quy trình sản xuất vải Spandex

3.1. Sản xuất prepolymer

Trước tiên, prepolymer được sản xuất bằng cách trộn một hỗn hợp dung dịch macro glycol với monomer di-isocyanate theo tỷ lệ 1:2 cùng với các phản ứng có điều kiện khác để tạo thành prepolymer.

3.2. Tạo ra dung dịch kéo sợi

Dung dịch kéo sợi được tạo ra bằng cách pha prepolymer được phản ứng với một lượng đi-amin tương đương nhau, sau đó pha loãng với dung môi. Dung môi làm cho dung dịch loãng hơn để tiện xử lý cho các quy trình sau.

Tạo ra dung dịch kéo sợi

3.3. Quay sợi

Trong sản xuất sợi, dung dịch polyme được bơm qua một tấm kim loại spinneret. Các sợi đi qua tế bào, được làm nóng bằng khí nitơ và dung môi. Polyme lỏng bị phản ứng hóa học và tạo thành các sợi rắn.

Công đoạn quay sợi vải

3.4. Tạo sợi Spandex thành phẩm

Sau khi thoát khởi thế bào các sợi sẽ được hình thành, các sợi rắn bó lại với nhau tạo ra độ dày mong muốn. Như vậy, có thể nói rằng mỗi sợi vải thun được tạo thành từ nhiều sợi riêng lẻ nhỏ hơn liên kết với nhau do độ dính tự nhiên của bề mặt của chúng.

Tạo sợi Spandex thành phẩm

3.5. Xử lý sợi

Các sợi cuối cùng được xử lý bằng hóa chất magie stearat hoặc polyme khác như poly (dimethyl-siloxan). Các lớp hoàn thiện này ngăn không cho các sợi dính vào nhau và giúp ích trong quá trình sản xuất hàng dệt may. Sau đó, sợi được chuyển qua một loạt các con lăn vào một ống chỉ.

3.6. Kiểm tra chất lượng của sợi

Thành phẩm cuối cùng được đưa vào bao bì và kiểm tra đánh giá chất lượng sau đó vận chuyển đến các nhà sản xuất dệt may và khách hàng.

Các loại sợi ở đây, có thể được pha trộn với các loại sợi khác như sợi nylon hoặc sợi bông để tạo ra loại vải được sử dụng cho mục đích may quần áo. Những loại vải này cũng có thể được nhuộm để tạo ra màu sắc mong muốn cho chúng.

Kiểm tra chất lượng của sợi

4 Ưu điểm và nhược điểm của vải Spandex

4.1. Ưu điểm

• Độ đàn hồi tốt: Vải Spandex có độ co giãn rất tốt, có thể kéo căng sợi vải hơn 500% so với chiều dài ban đầu. Với độ co giãn cao sẽ giúp các bộ trang phục được may từ loại vải này thêm phần chất lượng, tuổi thọ cao.
• Độ bền cao: Vải Spandex là một trong những loại vải có độ bền cao khi bạn có thể thoải mái giặc máy với nhiều chế độ mà không lo áo quần sẽ bị xù lông hay giãn làm mất form áo quần. So với các loại vải khác thì vải Spandex ít bị nhăn, phai nhờn khi sử dụng. 
• Tính chất vật lý tối ưu: Chất liệu vải nhẹ, trơn và mềm mịn đem đến cảm giác êm dịu cho người sử dụng. Vải Spandex cũng cực kỳ dễ nhuộm màu nên đa dạng nhiều mẫu mã và màu sắc.
• Chất liệu vải spandex không tích điện: Vải Spandex không gây kích ứng da và vào mùa đông vì vải chống tĩnh điện nên không bị hít vào người gây cảm giác khó chịu.
• Khả năng chịu mài mòn tốt: Vải spandex không hề tạo xơ hay có hiện tượng sợi bị xước gây thắt nút trên bề mặt vải.

4.2. Nhược điểm

• Chịu nhiệt độ kém: Vì được làm từ các sợi polyme nên khi bị tác động ở nhiệt độ cao vải sẽ bị biến dạng.
• Khả năng thấm hút kém: Dẫn đến khi bạn tập luyện thể thao ở cường độ cao mồ hôi tiết ra nhiều sẽ gây cảm giác nóng bức.
• Không thân thiện với môi trường: Vải Spandex được trích xuất từ polyme nên khi không sử dụng nữa mà thải trực tiếp ra môi trường sẽ khó phân hủy và gây ô nhiễm môi trường.
• Dễ phai màu: Không bền bỉ với chất tẩy rửa khiến cho màu dính trên vải dễ bị phai và chất lượng vải bị giảm mạnh.

5 Phân loại vải Spandex

5.1. Cotton Spandex

Là loại vải được tạo ra để nâng cao đặc tính của vải Spandex cũng như là hạn chế khả năng thấm hút kém của sợi Spandex. Cotton Spandex mang lại sự mát mẻ và thoải mái cho người mặc, thích hợp để sản xuất các loại quần thể thao, áo thể thao, áo thun công sở, chân váy,...

5.2. Poly Spandex

Được tạo ra bởi sợi Polyester và Spandex nên vải Poly Spandex có đặc tính vừa mềm mại tạo sự thoải mái cho người mặc, vừa có độ thẩm mỹ vô cùng cao, thường được dùng để sản xuất áo phông thời trang, trang phục dự tiệc,...

5.3. Vải len Spandex

Là loại vải kết hợp giữa sợi len và spandex với độ co giãn và đàn hồi tốt, mềm mại. Với khả năng giữ nhiệt cao sản phẩm được dùng chủ yếu để sản xuất trang phục mùa đông.

Vải len Spandex

6 Ứng dụng của vải Spandex

Vải Spandex là sợi vải nhân tạo được pha cùng nhiều loại vải khác nhau, vừa có khả năng co giãn và chống thấm cực tốt. Loại vải này được ứng dụng nhiều trong sản xuất các trang phục, phụ kiện thể thao.

Vải Spandex được ứng dụng để may các loại trang phục như đồ thể thao, đồ lót, đồ bơi, quần jean ôm, quần bó sát, quần, áo chuyên đạp xe,....

Bên cạnh đó, loại  vải này còn được ứng dụng sản xuất các sản phẩm niềng răng chỉnh hình, găng tay, gối, vỏ bọc ghế, thắt lưng, dây đai áo lót,...

7 Cách bảo quản trang phục và đồ dùng từ vải Spandex

Để đảm bảo được các quần áo làm từ vải spandex luôn bền và đẹp thì bạn nên lưu ý các điều sau:

• Không giặt các loại quần áo được làm từ sợi Spandex bằng chất tẩy rửa quá mạnh bởi chúng khiến cho trang phục của bạn giảm đi chất lượng nhanh chóng.
• Bên cạnh đó bạn không nên phơi chúng trực tiếp dưới ánh nắng mặt trời tránh cho trang phục của bạn có hiện tượng bị biến dạng dưới nhiệt độ cao.

Kết lại, với ưu điểm vượt trội nên vải Spandex được ứng dụng nhiều trong thời trang may mặc. Nếu bài viết hữu ích đừng quên chia sẻ với bạn bè và người thân cùng biết nhé!